Άσθμα

Το άσθμα είναι μια διαταραχή που προκαλείται από φλεγμονή στους αεραγωγούς που οδηγούν στους πνεύμονες και ονομάζονται βρόγχοι. Η φλεγμονή των αεραγωγών τους καθιστά πολύ ευαίσθητους με αποτέλεσμα να συσπώνται. Ο σπασμός των αεραγωγών τείνει να περιορίσει την διάμετρό τους, ιδιαίτερα όταν οι πνεύμονες εκτίθενται σε ιογενείς λοιμώξεις, σε αλλεργιογόνα, στον ψυχρό αέρα, στον καπνό, και την άσκηση. Η μειωμένη διάμετρος των αεραγωγών οδηγεί σε μείωση του ποσού του αέρα που εισέρχεται στους πνεύμονες, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Αιτίες που προκαλούν άσθμα διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Μερικές κοινές καταστάσεις είναι η άσκηση, οι αλλεργίες, οι ιογενείς λοιμώξεις, και ο καπνός. Όταν ένα άτομο με άσθμα είναι εκτεθειμένο σε έναν τέτοιο παράγοντα, οι ευαίσθητοι αεραγωγοί του αναπτύσσουν φλεγμονή, διογκώνονται, και γεμίζουν με βλέννα. Επιπλέον, οι μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς συσπώνται και συστέλλονται, πράγμα που μειώνει την διάμετρο τους και παρεμποδίζει ακόμα περισσότερο την ροή του αέρα.
Έτσι, μια κρίση άσθματος προκαλείται από τρεις σημαντικές αλλαγές στους αεραγωγούς που καθιστούν δυσκολότερη την αναπνοή:
• Φλεγμονή των αεραγωγών.
• Υπερβολική παραγωγή βλέννα που οδηγεί σε “βύσματα” που παγιδεύονται και δημιουργούν στένωση των αεραγωγών.
• Βρογχόσπασμο.

Στα περισσότερα παιδιά, το άσθμα αναπτύσσεται πριν από την ηλικία των 5 ετών, και σε περισσότερα από τα μισά, το άσθμα αναπτύσσεται πριν από τα 3 έτη. Επιπλέον, το άσθμα προκαλεί στα παιδιά και τους εφήβους περισσότερες απουσίες από το σχολείο από κάθε άλλη χρόνια ασθένεια και στους γονείς απώλεια ημερών εργασίας.
Καθένας μπορεί να παρουσιάσει άσθμα, συμπεριλαμβανομένων των βρεφών και των εφήβων. Η τάση για την ανάπτυξη άσθματος είναι συχνά κληρονομική. Με άλλα λόγια, το άσθμα μπορεί να είναι πιο συχνό σε ορισμένες οικογένειες. Επιπλέον, ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ιογενείς λοιμώξεις ειδικά η λοίμωξη με αναπνευστικό συγκυτιακό ιό ή ρινοϊό, μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση του άσθματος. Έχει επίσης διατυπωθεί η άποψη ότι υπάρχει σχέση στην παρακολούθηση παιδικού σταθμού και στην έναρξη συριγμού. Τα παιδιά που ξεκίνησαν παιδικό σταθμό νωρίς είχαν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν συριγμό κατά το πρώτο έτος της ζωής τους από τα υπόλοιπα. Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η έκθεση στον καπνό, τα αλλεργιογόνα, οι εκπομπές των αυτοκινήτων, καθώς και διάφοροι άλλοι περιβαλλοντικοί ρύποι, έχουν συνδεθεί με το άσθμα.
Πολλά παιδιά με άσθμα μπορεί να αναπνέουν κανονικά για εβδομάδες ή μήνες μεταξύ των κρίσεων. Όταν οι εξάρσεις συμβαίνουν, γίνεται ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση. Στην πραγματικότητα, μια κρίση αναπτύσσεται συνήθως μέσω μιας πολύπλοκης διαδικασίας που καταλήγει στην απόφραξη των αεραγωγών.

Τα συμπτώματα του άσθματος

Τα συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν συριγμό, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος και βήχα , ιδιαίτερα τη νύχτα ή μετά από άσκηση / δραστηριότητα. Η φλεγμονή μπορεί να είναι πλήρως ή μερικώς αναστρέψιμη, με ή χωρίς φάρμακα.

Συριγμός

Συριγμός ακούγεται όταν ο αέρας που ρέει στους πνεύμονες παράγει ένα υψίσυχνο ήχο σφυρίγματος. Ήπιος συριγμός εμφανίζεται μόνο στο τέλος της εκπνοής. Τα παιδιά με πιο σοβαρό άσθμα μπορεί επίσης να έχουν συριγμό που ακούγεται καθ’ όλη τη διάρκεια της αναπνοής. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια μιας πολύ σοβαρής κρίσης άσθματος, ο συριγμός μπορεί να απουσιάζει, επειδή σχεδόν καθόλου αέρας δεν περνά μέσα από τους αεραγωγούς για να παράγει ήχο.
Η κρίση άσθματος μπορεί να συμβεί χωρίς συριγμό και να συνδέεται με άλλα συμπτώματα όπως βήχας, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος. Έτσι, ο συριγμός δεν είναι απαραίτητος για τη διάγνωση του άσθματος. Επίσης, ο συριγμός μπορεί να συσχετιστεί με άλλες διαταραχές των πνευμόνων, όπως η κυστική ίνωση.
Στο άσθμα που σχετίζεται με την άσκηση ή το άσθμα που εμφανίζεται τη νύχτα (νυκτερινό άσθμα),ο συριγμός μπορεί να είναι παρών μόνο κατά τη διάρκεια ή μετά την άσκηση ή κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Βήχας

Ο βήχας μπορεί να είναι το μοναδικό σύμπτωμα του άσθματος, ειδικά σε περιπτώσεις που προκαλείται από άσκηση ή νυχτερινό άσθμα. Βήχας λόγω νυχτερινού άσθματος εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες, μία με τέσσερις το πρωί Συνήθως ο βήχας είναι ξηρός και μπορεί να συνοδεύεται από συριγμό.
Σφίξιμο στο στήθος
Το παιδί μπορεί να αισθάνεται ότι το στήθος του είναι στενό και δεν μπορεί να επεκταθεί κατά την εισπνοή, ή μπορεί να υπάρχει πόνος στο στήθος με ή χωρίς άλλα συμπτώματα.
Άλλα συμπτώματα
Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά μπορεί να έχουν ιστορικό χρόνιου βήχα ή αλλεπάλληλες πνευμονικές λοιμώξεις .Τα περισσότερα παιδιά με χρόνια ή υποτροπιάζουσα βρογχίτιδα έχουν άσθμα.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι διαφορετικά ανάλογα με το αν το επεισόδιο άσθματος είναι ήπιο, μέτριο ή σοβαρό.
Συμπτώματα κατά τη διάρκεια ενός ήπιου επεισοδίου: Τα παιδιά λαχανιάζουν και βήχουν μετά από μια σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα ή το τρέξιμο. Η ομιλία γίνεται διακοπτόμενη για να μπορούν να παίρνουν ανάσα και μπορεί να είναι ανήσυχα. Τα βρέφη χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθεί το τάισμα τους.
Συμπτώματα κατά τη διάρκεια ενός μέτριας βαρύτητας επεισοδίου: Στα παιδιά κόβεται η αναπνοή καθώς μιλάνε κι ακούγεται ένα χαρακτηριστικό βράσιμο. Στα βρέφη υπάρχει βήχας κατά το κλάμα, είναι ανήσυχα και παρουσιάζουν δυσκολίες σίτισης.
Συμπτώματα κατά τη διάρκεια ενός σοβαρού επεισοδίου: Εμφανής δύσπνοια, το παιδί κάθεται σε όρθια στάση προκειμένου ν’αναπνεύσει, μιλά κοφτά και είναι ανήσυχο. Εκτός από τα συμπτώματα που έχουν ήδη περιγραφεί, το παιδί έχει υπνηλία και σύγχυση. Τα βρέφη αρνούνται να φάνε εξαιτίας της δύσπνοιας.

Η διάγνωση του άσθματος

Η διάγνωση του άσθματος μπορεί να είναι δύσκολη και χρονοβόρα, γιατί τα παιδιά με άσθμα μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, κάποια παιδιά βήχουν τη νύχτα ενώ φαίνονται καλά κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ άλλα παθαίνουν υποτροπιάζουσες βρογχίτιδες μετά από κάθε ιογενή λοίμωξη.
Για να τεθεί η διάγνωση του άσθματος, ο γιατρός πρέπει ν’ αποκλείσει κάθε άλλη πιθανή αιτία των συμπτωμάτων του παιδιού. Ο γιατρός κάνει ερωτήσεις για τυχόν ύπαρξης άσθματος στην οικογένεια και ιστορικού αλλεργίας, εκτελεί μια φυσική εξέταση, και, ενδεχομένως, συστήνει κάποιες δοκιμές που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του άσθματος. Στην λήψη ιστορικού πρέπει ν’αναφερθούν στον γιατρό με κάθε δυνατή λεπτομέρεια τα ακόλουθα:
• Συμπτώματα: Πόσο σοβαρές είναι οι κρίσεις, πότε, πού ,πόσο συχνά συμβαίνουν, πόσο διαρκούν, και πως περνάνε;
• Αλλεργίες: Μήπως το παιδί ή κάποιος άλλος στην οικογένεια έχουν ιστορικό αλλεργιών;
• Ασθένειες: Πόσο συχνά το παιδί αρρωσταίνει, πόσο σοβαρά είναι τα κρυολογήματα, και πόσο καιρό διαρκούν;
• Εναύσματα: Έχει το παιδί εκτεθεί σε ερεθιστικές ουσίες και αλλεργιογόνα, έχει το παιδί εμφανίσει πρόσφατες αλλαγές ζωής ή στρεσογόνα γεγονότα;
Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν το γιατρό να κατανοήσει το προφίλ του ασθματικού παιδιού από τα συμπτώματα, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να συγκριθούν με τα χαρακτηριστικά των διαφόρων κατηγοριών του άσθματος.

Τα κριτήρια για τη διάγνωση του άσθματος είναι :

1. H ροή του αέρα στους πνεύμονες μειώνεται περιοδικά (λόγω στένωσης των αεραγωγών),
2. Τα συμπτώματα της μειωμένης ροής του αέρα είναι, τουλάχιστον μερικώς αναστρέψιμα.
3. Οι άλλες ασθένειες και παθήσεις έχουν αποκλειστεί. Κατηγορίες του άσθματος
   Η σοβαρότητα του άσθματος έχει ταξινομηθεί με βάση το πόσο συχνά εμφανίζονται τα συμπτώματα και πόσο σοβαρά είναι, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων που συμβαίνουν τη νύχτα, τα χαρακτηριστικά των επεισοδίων και τη λειτουργία των πνευμόνων. Αυτές οι ταξινομήσεις δεν είναι πάντα ακριβείς στα παιδιά επειδή η λειτουργία των πνευμόνων είναι δύσκολο να μετρηθεί σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Επίσης, τα παιδιά έχουν συχνά άσθμα που προκαλείται από λοιμώξεις(μεταλοιμώδες άσθμα), και αυτό το είδος του άσθματος δεν ταιριάζει σε καμία κατηγορία. Τα συμπτώματα ενός παιδιού μπορούν να ταξινομηθούν σε μία από τις τέσσερις κύριες κατηγορίες του άσθματος, η καθεμία με διαφορετικά χαρακτηριστικά που απαιτούν και διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.
   Ήπιο διαλείπον άσθμα: Σύντομα επεισόδια συριγμού, βήχα, ή δύσπνοιας που δεν συμβαίνουν περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα ονομάζεται διαλείπον ήπιο άσθμα. Τα παιδιά σπάνια έχουν συμπτώματα μεταξύ των επεισοδίων (παρουσιάζουν μόνο μία ή δύο εξάρσεις ανά μήνα που αφορούν κυρίως ήπια συμπτώματα τη νύχτα). Το ήπιο άσθμα δεν πρέπει ποτέ να αγνοηθεί, διότι, ακόμη και μεταξύ των κρίσεων, οι αεραγωγοί, φλεγμαίνουν.
   Ήπιο επίμονο άσθμα: Επεισόδια συριγμού, βήχα, ή δύσπνοιας που εμφανίζονται περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα αλλά λιγότερο από μία φορά την ημέρα ονομάζεται ήπιο επίμονο άσθμα. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται τουλάχιστον δύο φορές το μήνα τη νύχτα και μπορεί να επηρεάσουν την κανονική σωματική δραστηριότητα.
   Μέτριο επιμένον άσθμα: Συμπτώματα που εμφανίζονται κάθε μέρα και που απαιτούν καθημερινή φαρμακευτική αγωγή λέγεται μέτριο επιμένον άσθμα. Τη διάρκεια της νύχτας τα συμπτώματα εμφανίζονται περισσότερο από μία φορά την εβδομάδα. Επεισόδια συριγμού, βήχα, ή δύσπνοιας εμφανίζονται περισσότερες από δύο φορές την εβδομάδα και μπορεί να διαρκέσουν για αρκετές ημέρες. Αυτά τα συμπτώματα επηρεάζουν την κανονική σωματική δραστηριότητα.
   Σοβαρό επίμονο άσθμα: Τα παιδιά με σοβαρό επίμονο άσθμα έχουν συμπτώματα συνεχώς. Τα επεισόδια συριγμού, βήχα, ή δύσπνοιας είναι συχνά και μπορεί να απαιτούν επείγουσα θεραπεία ή ακόμη και νοσηλεία. Πολλά παιδιά με σοβαρό επίμονο άσθμα έχουν συχνά συμπτώματα τη νύχτα και αντέχουν μόνο περιορισμένη σωματική δραστηριότητα.
   Οι αιτίες του άσθματος
   Το άσθμα στα παιδιά έχει συνήθως πολλές αιτίες. Οι ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα μιας κρίσης άσθματος. Κοινές αιτίες έκλυσης ασθματικών κρίσεων είναι:
   • Λοιμώξεις του αναπνευστικού: Συνήθως πρόκειται για ιογενείς λοιμώξεις. Σε ορισμένους ασθενείς, άλλες λοιμώξεις από μύκητες, βακτήρια ή παράσιτα μπορεί να ευθύνονται.
   • Αλλεργιογόνα: Τα αλλεργιογόνα μπορεί να είναι τρόφιμα, τρίχωμα κατοικίδιων ζώων, μύκητες, κατσαρίδες ή τα ακάρεα της σκόνης. Τα αλλεργιογόνα μπορεί επίσης να είναι εποχιακά (για παράδειγμα, σπόρια μούχλας, γύρη, γρασίδι, δέντρα).
   • Ερεθιστικά: Όταν μία ερεθιστική ουσία εισπνέεται, μπορεί να προκαλέσει ασθματική αντίδραση. Ο καπνός του τσιγάρου, ο κρύος αέρας, οι χημικές ουσίες, τα αρώματα, οι μυρωδιές βερνικιών, τα σπρέι για τα μαλλιά και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι ερεθιστικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στους πνεύμονες και συμπτώματα άσθματος.
   • Καιρικές συνθήκες: κρίσεις άσθματος μπορεί να σχετίζονται με τις μεταβολές του καιρού ή την ποιότητα του αέρα. Η υγρασία και η θερμοκρασία μπορεί να επηρεάσουν τον αριθμό των αλλεργιογόνων που μεταφέρεται μέσω αέρα και εισπνέονται από το παιδί. Κάποιοι ασθενείς έχουν συμπτώματα άσθματος όταν εκτίθενται στον κρύο αέρα.
   • Άσκηση: Σε ορισμένους ασθενείς, η σωματική άσκηση μπορεί να προκαλέσει άσθμα. Το πώς ακριβώς η άσκηση ενεργοποιεί το άσθμα είναι ασαφής, αλλά μπορεί να έχει να κάνει με την απώλεια θερμότητας και υγρών και τις αλλαγές της θερμοκρασίας.
   • Συναισθηματικοί παράγοντες: Κάποια παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν κρίσεις άσθματος, οι οποίες προκαλούνται ή επιδεινώνονται από συναισθηματικές διαταραχές.
   • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ): Χαρακτηρίζεται από το σύμπτωμα της καούρας . Η ΓΟΠ σχετίζεται με το άσθμα εξαιτίας της παρουσίας μικρών ποσοτήτων οξέων που περνούν από το στομάχι μέσω του οισοφάγου στους πνεύμονες και μπορεί να ερεθίσουν τους αεραγωγούς.
   • Φλεγμονές στις ανώτερες αναπνευστικές οδούς(συμπεριλαμβανομένων των ρινικών οδών και των ιγμορείων): Φλεγμονές στα ιγμόρεια, οι οποίες μπορεί να προκληθούν από αλλεργίες, λοιμώξεις της ρινικής κοιλότητας, ή των πνευμόνων, πρέπει να αντιμετωπίζονται πριν από τα ασθματικά συμπτώματα γιατί μπορεί να πυροδοτήσουν ασθματική κρίση.
   • Νυχτερινό άσθμα: Πιθανώς οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με τις αλλαγές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, έκθεση σε αλλεργιογόνα κατά τη διάρκεια και πριν από τον ύπνο. Επιπλέον, ως μέρος του βιολογικού ρολογιού (κιρκαδιανού ρυθμού), υπάρχει μείωση των επιπέδων της κορτιζόνης που παράγονται φυσιολογικά μέσα στο σώμα. Αυτό μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην πρόκληση νυχτερινού άσθματος.
   Αλλεργίες που σχετίζονται με το άσθμα
   Αν και εκτιμάται ότι το 75% -85% των ατόμων με άσθμα έχουν κάποιο είδος αλλεργίας, η αλλεργία δεν είναι πάντα η κύρια αιτία του άσθματος. Ακόμα κι αν οι αλλεργίες δεν είναι το κύριο έναυσμα για το άσθμα (άσθμα μπορεί να προκληθεί από τα κρυολογήματα, τη γρίπη, ή την άσκηση για παράδειγμα), οι αλλεργίες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
   Τα παιδιά κληρονομούν τις αλλεργίες από τους γονείς τους. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αλλεργίες παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες “αλλεργικών αντισωμάτων,” τα οποία ονομάζονται ανοσοσφαιρίνη E (IgE). Το αντίσωμα IgE αναγνωρίζει μικρές ποσότητες αλλεργιογόνων και προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις σε συνήθως αβλαβείς ουσίες. Οι αλλεργικές αντιδράσεις συμβαίνουν όταν τα IgE αντισώματα ενεργοποιούν ορισμένα κύτταρα (που ονομάζονται μαστοκύτταρα)ώστε να απελευθερώσουν μια ουσία που ονομάζεται ισταμίνη. Η ισταμίνη είναι αυτή που προκαλεί το φτέρνισμα, την ρινική καταρροή, την επιπεφυκίτιδα που σχετίζονται με κάποιες αλλεργίες. Σε ένα παιδί με άσθμα, η ισταμίνη μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα άσθματος και δύσπνοια.
   Ένας ειδικός αλλεργιολόγος μπορεί να εντοπίσει τυχόν αλλεργίες που ένα παιδί μπορεί να έχει. Μόλις εντοπιστεί η αλλεργία, η καλύτερη θεραπεία είναι η αποφυγή της έκθεσης στα αλλεργιογόνα όσο είναι δυνατόν. Όταν η αποφυγή δεν είναι δυνατή, αντιισταμινικά φάρμακα μπορεί να συνταγογραφηθούν για να εμποδίσουν την απελευθέρωση της ισταμίνης στο σώμα και να σταματήσουν τα συμπτώματα αλλεργίας. Ρινικά στεροειδή μπορούν να χορηγηθούν για να εμποδίσουν την αλλεργική φλεγμονή στη μύτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο αλλεργιολόγος μπορεί να συστήσει ανοσοθεραπεία, η οποία είναι μια σειρά από ενέσεις που κάνουν σταδιακά τον οργανισμό να μην παρουσιάζει υπεραντίδραση σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα.
   Άσθμα που προκαλείται από άσκηση.
   Τα παιδιά που έχουν άσθμα από άσκηση αναπτύσσουν τα συμπτώματα του άσθματος μετά από έντονη άσκηση, όπως το τρέξιμο, το κολύμπι, ή την ποδηλασία. Για μερικά παιδιά, η άσκηση είναι το μόνο πράγμα που προκαλεί το άσθμα και μπορεί να έχουν συμπτώματα όπως βήχα ή αδικαιολόγητη δύσπνοια μετά από σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Δεν προκαλεί συμπτώματα σε παιδιά με άσθμα κάθε είδος άσκησης. Με τη σωστή ιατρική παρακολούθηση, τα περισσότερα παιδιά με άσθμα που προκαλείται από άσκηση μπορεί να λάβουν μέρος σε αθλήματα όπως κάθε άλλο παιδί. Στην πραγματικότητα, πάνω από το 10% αθλητών έχουν άσθμα αλλά έχουν μάθει να το ελέγχουν με φάρμακα που παίρνουν πριν από την άσκηση για την πρόληψη των κρίσεων. Οι γονείς (ή τα μεγάλα παιδιά) πρέπει να φέρουν μαζί τους συσκευές εισπνοής σε όλα τα παιχνίδια και τις δραστηριότητες, και οι δάσκαλοι πρέπει να ενημερώνονται για το άσθμα του παιδιού. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί θα είναι σε θέση να πάρει το φάρμακο στο σχολείο, όπως απαιτείται. Οι δοκιμές που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του άσθματος.
   Οι δοκιμασίες της πνευμονικής λειτουργίας χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των επιδόσεων των πνευμόνων, αλλά σε παιδιά μικρότερα των 5 ετών, τα αποτελέσματα δεν είναι συνήθως αξιόπιστα.
   Ένας ειδικός του άσθματος, όπως ένας πνευμονολόγος ή αλλεργιολόγος, μπορεί να κάνει εξετάσεις αναπνοής χρησιμοποιώντας ένα σπιρόμετρο, ένα μηχάνημα που μετρά την ποσότητα του αέρα που ρέει κατά την αναπνοή στους πνεύμονες. Μπορεί να ανιχνεύσει αν η ροή του αέρα είναι χαμηλότερη από το κανονικό, και μπορεί επίσης να ανιχνεύσει αν στην απόφραξη των αεραγωγών συμμετέχουν μόνο οι μικροί αεραγωγοί ή υπάρχει απόφραξη και σε μεγαλύτερους αεραγωγούς . Ο γιατρός που κάνει την σπιρομέτρηση, δίνει στο παιδί ένα εισπνεόμενο φάρμακο που ανοίγει τις αναπνευστικές οδούς (βρογχοδιασταλτική θεραπεία), και στη συνέχεια επαναλαμβάνει την σπιρομέτρηση για να δει αν η αναπνοή βελτιώνεται με την φαρμακευτική αγωγή. Αν το φάρμακο αναστρέφει την απόφραξη των αεραγωγών, που φαίνεται από την βελτιωμένη ροή του αέρα, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το παιδί να έχει άσθμα.
   Ένα ροόμετρο είναι μια απλή συσκευή που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της μέγιστης ροής του αέρα που βγαίνει από τους πνεύμονες όταν ένα παιδί καλείται να φυσήξει σε αυτό. Ωστόσο, ένα παιδί μπορεί να έχει μια φυσιολογική ροή αέρα και να έχει απόφραξη των αεραγωγών που ανιχνεύεται με σπιρομέτρηση. Η μέγιστη ροή μπορεί να έχει μια κανονική τιμή, ενώ οι τιμές για τις άλλες παραμέτρους, όπως ο βιαίως εκπνεόμενος όγκος αέρα σε ένα δευτερόλεπτο (FEV1) μειώνεται γεγονός που υποδηλώνει απόφραξη των αεραγωγών. Έτσι, η σπιρομέτρηση είναι πιο κατατοπιστική σε σύγκριση με την ροομέτρηση. Επιπλέον, με το ροόμετρο, τα αποτελέσματα των μετρήσεων μπορεί να ποικίλλουν, ανάλογα με την προσπάθεια των ασθενών και μπορεί να είναι παραπλανητικά.
   Άλλες εξετάσεις που ονομάζεται δοκιμασίες βρογχικής πρόκλησης ,πραγματοποιούνται μόνο σε εξειδικευμένα εργαστήρια από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό. Αυτές οι δοκιμές περιλαμβάνουν έκθεση των ασθενών σε ερεθιστικές ουσίες και μέτρηση της επίδρασης στη λειτουργία των πνευμόνων.
   Οι ασθενείς με ιστορικό άσθματος που προκαλείται από άσκηση (για παράδειγμα, βήχας, συριγμός, σφίξιμο στο στήθος, πόνος) μπορεί να υποβληθούν σε δοκιμασία πρόκλησης. Η δοκιμή αυτή γίνεται συνήθως σε παιδιά ηλικίας άνω των 6 ετών. Η αρχική τιμή της πνευμονικής λειτουργίας του παιδιού μετριέται (χρησιμοποιώντας σπιρομέτρηση), ενώ το παιδί κάθεται. Στη συνέχεια το παιδί κάνει ασκήσεις κι όταν η καρδιά του παιδιού χτυπά πιο γρήγορα από την άσκηση, η λειτουργία των πνευμόνων μετριέται πάλι. Οι μετρήσεις λαμβάνονται αμέσως μετά την άσκηση και σε 3, 5, 10, 15, και 20 λεπτά μετά την πρώτη μέτρηση και μετά από μια δόση εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών. Η δοκιμή αυτή ανιχνεύει μειωμένη λειτουργία των πνευμόνων που προκαλείται από την άσκηση.
   Επίσης ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει ακτινογραφία θώρακος εάν το άσθμα δεν ανταποκρίνεται στις συνηθισμένες θεραπείες.
   Αλλεργικά τεστ(Rast) μπορεί να προσδιορίσουν τους παράγοντες που το παιδί είναι αλλεργικό, διότι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στο άσθμα. Μόλις εντοπιστούν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες (για παράδειγμα, τα ακάρεα της σκόνης, κατσαρίδες, τρίχωμα ζώων, γύρη, γρασίδι, δέντρα) πρέπει να αποφεύγονται για τη μείωση των συμπτωμάτων του άσθματος.

Η θεραπεία του άσθματος

Οι στόχοι της θεραπείας του άσθματος είναι να εξαλείψει τα χρόνια και ενοχλητικά συμπτώματα του παιδιού, διατηρώντας τη λειτουργία των πνευμόνων όσο πιο κοντά στα φυσιολογικά πλαίσια είναι δυνατόν, για να μπορεί να έχει τα κανονικά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας (συμπεριλαμβανομένης της σωματικής άσκησης).Επίσης κατάλληλα φάρμακα χρησιμοποιούνται για την πρόληψη των επαναλαμβανόμενων κρίσεων άσθματος με σκοπό να μειώσουν την ανάγκη για επισκέψεις στο γιατρό ή στο νοσοκομείο.
Τα φάρμακα που είναι διαθέσιμα εμπίπτουν σε δύο γενικές κατηγορίες. Μια κατηγορία περιλαμβάνει τα φάρμακα που προορίζονται για τον έλεγχο του άσθματος σε μακροπρόθεσμη βάση και χρησιμοποιούνται καθημερινά για την αποτροπή κρίσεων άσθματος . Αυτά περιλαμβάνουν εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικά, και αναστολείς λευκοτριενίων. Η άλλη κατηγορία είναι τα φάρμακα που παρέχουν άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα. Αυτά είναι βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικά και χορήγηση κορτικοστεροειδών από το στόμα ή ενέσιμα. Το εισπνεόμενο ιπρατρόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά στις κρίσεις άσθματος ή όταν επιδεινωθεί το άσθμα.
Σε γενικές γραμμές, ο γιατρός ξεκινά με υψηλές δόσεις φαρμάκων την θεραπεία της κρίσης άσθματος και στη συνέχεια τα μειώνει στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο ώστε να αποτρέπονται οι κρίσεις άσθματος και το παιδί να έχει μια φυσιολογική ζωή. Κάθε παιδί πρέπει να ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διαχείρισης του άσθματος για τον έλεγχο των συμπτωμάτων του. Η σοβαρότητα του άσθματος του παιδιού μπορεί να επιδεινωθεί ή να βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, έτσι το είδος (κατηγορία) του άσθματος του παιδιού μπορεί να αλλάξει, κάτι που σημαίνει ότι διαφορετική αντιμετώπιση μπορεί να απαιτηθεί με την πάροδο του χρόνου. Η θεραπεία θα πρέπει να επανεξετάζεται κάθε έναν έως έξι μήνες, και οι επιλογές για την μακροπρόθεσμη και βραχυπρόθεσμη θεραπεία γίνονται με βάση το πόσο σοβαρό είναι το άσθμα.
Βαρύτητα του άσθματος
Μακροχρόνιος έλεγχος
Γρήγορη ανακούφιση

Ήπιο διαλείπον άσθμα
Συνήθως κανένας
Εισπνεόμενοι βήτα-2 αγωνιστές (βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικά)
Εάν το παιδί χρησιμοποιεί βραχείας δράσης εισπνοές περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα, μακροχρόνια θεραπεία συντήρησης μπορεί να είναι απαραίτητη.
Ήπιο επίμονο άσθμα
Καθημερινή χρήση χαμηλής δόσης εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών ή ανταγωνιστές λευκοτριενίων (μοντελουκάστη). Εισπνεόμενοι βήτα-2 αγωνιστές (βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικά)
Εάν το παιδί σας χρησιμοποιεί βραχείας δράσης εισπνοές καθημερινά ή αρχίζει να χρησιμοποιεί όλο και πιο συχνά, επιπλέον μακροχρόνια θεραπεία μπορεί να απαιτηθεί.
Μέτριο επίμονο άσθμα
Καθημερινή χρήση μέσης δόσης εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών (αντιφλεγμονώδης θεραπεία) ή χαμηλής ή μέτριας δόσης εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών σε συνδυασμό με μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικά ή ανταγωνιστές λευκοτριενίων Εισπνεόμενοι βήτα-2 αγωνιστές (βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικά)
Εάν το παιδί σας χρησιμοποιεί βραχείας δράσης εισπνοές καθημερινά ή αρχίζει να χρησιμοποιεί με αυξανόμενη συχνότητα, επιπλέον μακροχρόνια θεραπεία μπορεί να απαιτηθεί.
Σοβαρό επίμονο άσθμα
Καθημερινή χρήση υψηλών δόσεων εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών (αντιφλεγμονώδης θεραπεία), μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικά και ανταγωνιστές λευκοτριενίων. Εισπνεόμενοι βήτα-2 αγωνιστές (βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικά)
Εάν το παιδί σας χρησιμοποιεί βραχείας δράσης εισπνοές καθημερινά ή αρχίζει να χρησιμοποιεί με αυξανόμενη συχνότητα, επιπλέον μακροχρόνια θεραπεία μπορεί να απαιτηθεί.
Οξεία σοβαρό επεισόδιο άσθματος (status asthmaticus) Αυτό είναι σοβαρό άσθμα που συχνά απαιτεί εισαγωγή στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή στο νοσοκομείο. Επαναλαμβανόμενες δόσεις εισπνεόμενων βήτα-2 αγωνιστές (βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικό)
** Ζητήστε ιατρική βοήθεια

Το οξύ σοβαρό επεισόδιο άσθματος (status asthmaticus) συχνά απαιτεί ιατρική φροντίδα. Αντιμετωπίζεται με την παροχή οξυγόνου ή ακόμα και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής σε σοβαρές περιπτώσεις. Επανάληψη ή συνεχείς δόσεις από εισπνοές βήτα-2 αγωνιστών αντιστρέφουν την απόφραξη των αεραγωγών. Εάν το άσθμα δεν διορθωθεί με το εισπνεόμενο βρογχοδιασταλτικό, ενέσιμη επινεφρίνη και / ή συστηματικά κορτικοστεροειδή δίνονται για να μειωθεί η φλεγμονή.
Ευτυχώς, για τα περισσότερα παιδιά, το άσθμα μπορεί να ελεγχθεί. Ένα παιδί μπορεί να έχει εξάρσεις (κρίσεις άσθματος), στην προσπάθεια να ελέγξει και να ρυθμίσει το άσθμα του, αλλά δεν πρέπει να απογοητευόμαστε. Ο έλεγχος του άσθματος μπορεί να πάρει λίγο χρόνο και ενέργεια, αλλά αξίζει η προσπάθεια!
Κάθε παιδί με άσθμα χρειάζεται κάποιο γιατρό που θα του φτιάξει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διαχείρισης του άσθματος για τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Το σχέδιο αυτό έχει συνήθως πέντε μέρη.
Τα πέντε μέρη σε ένα σχέδιο θεραπείας του άσθματος.
Βήμα 1: Προσδιορισμός και έλεγχος των αιτιών που προκαλούν άσθμα.
Τα παιδιά με άσθμα έχουν διαφορετικούς παράγοντες που ερεθίζουν τις αναπνευστικές οδούς και προκαλούν συμπτώματα άσθματος. Μερικές κοινές αιτίες είναι αλλεργιογόνα, ιογενείς λοιμώξεις, η άσκηση, η εισπνοή κρύου αέρα, και οι καιρικές αλλαγές.
Ο προσδιορισμός του τι προκαλεί τα συμπτώματα μπορεί να είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Κρατήστε ένα αρχείο όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα και όσο καιρό θα διαρκέσουν. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με τον τρόπο που θα μειώσετε τα αλλεργιογόνα και τις ερεθιστικές ουσίες που προκαλούν άμεσα προβλήματα στο παιδί. Να θυμάστε ότι οι αλλεργίες αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου και την συνεχιζόμενη έκθεση σε αλλεργιογόνα.
Τα ακόλουθα μέτρα ελέγχου προτείνονται για τα διάφορα αλλεργιογόνα και ερεθιστικές ουσίες:
1)Για να ελέγξετε τα ακάρεα της σκόνης:
Χρησιμοποιείτε μαξιλάρια και παπλώματα μόνο με πολυεστέρα (ποτέ με φτερά ή πούπουλα). Χρησιμοποιήστε το κάλυμμα εναντίον των ακάρεων στα μαξιλάρια και τα στρώματα (διαθέσιμο στα καταστήματα με είδη για αλλεργία). Πλύνετε τα σεντόνια και τις κουβέρτες του παιδιού μια φορά την εβδομάδα σε πολύ ζεστό νερό (θερμοκρασία 60°C ή μεγαλύτερη) για να σκοτωθούν τα άκαρεα.
Μην χρησιμοποιείτε χαλιά και μοκέτες στο υπνοδωμάτιο του παιδιού. Κρατήστε καθαρό το δάπεδο με καθημερινό σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα. Θυμηθείτε, το σκούπισμα με την ηλεκτρική σκούπα μπορεί να διασκορπίσει τη σκόνη και άλλα ανεπιθύμητα αλλεργιογόνα στον αέρα για κάποιο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, ένα παιδί με άσθμα θα πρέπει να είναι σε κάποιο άλλο δωμάτιο κατά τη διάρκεια του σκουπίσματος.
Μειώστε τον αριθμό της σκόνης αποφεύγοντας να έχετε στο σπίτι φυτά εσωτερικού χώρου, βιβλία, διακοσμητικά, λούτρινα ζώα.
Αποφύγετε τους υγραντήρες, όταν είναι δυνατόν, γιατί λόγω του υγρού αέρα ευδοκιμούν τα ακάρεα.
Τέλος υπάρχουν ειδικά σπρέι για την εξόντωση των ακάρεων που μπορεί κατά καιρούς να ψεκάζετε τα κλινοσκεπάσματα, το στρώμα και το χώρο που κινείται το αλλεργικό παιδί σύμφωνα με τις οδηγίες.
2)Για να ελέγξετε τους μύκητες και την γύρη:
Αποφύγετε τους υγραντήρες, επειδή η υγρασία ευνοεί την ανάπτυξη μούχλας. Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσετε έναν υγραντήρα, κρατήστε τον πολύ καθαρό για την πρόληψη ανάπτυξης μούχλας στο μηχάνημα.
Αερίζετε μπάνια, υπόγεια, καθώς και άλλα υγρά μέρη όπου μπορεί να αναπτυχθεί μούχλα. Χρησιμοποιείστε μηχάνημα αφύγρανσης σε υπόγεια και σε ντουλάπες για να αφαιρέσετε την υγρασία του αέρα(κάτω του 50% -60% ώστε έτσι να αποτραπεί η ανάπτυξη μούχλας και μυκήτων).
Χρησιμοποιήστε το κλιματιστικό γιατί αφαιρεί την υπερβολική υγρασία του αέρα. Τα φίλτρα του κλιματιστικού θα πρέπει να καθαρίζονται μία φορά το μήνα.
Αποφύγετε την ταπετσαρία και τα χαλιά στο μπάνιο, επειδή μούχλα μπορεί να αναπτυχθεί κάτω από αυτά.
Χρησιμοποιήστε χλωρίνη για να καταπολεμήσετε την μούχλα στο μπάνιο.
Κρατήστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά κατά τη διάρκεια της εποχής που υπάρχει γύρη στην ατμόσφαιρα.
3)Για να ελέγξετε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες:
Μην καπνίζετε και μην επιτρέπετε σε άλλους να καπνίζουν στο σπίτι, ακόμη και όταν το παιδί δεν είναι παρόν.
Μην καίτε ξύλα σε τζάκια ή σόμπες.
Αποφύγετε την έντονη δυσοσμία από χρώματα, αρώματα, σπρέι μαλλιών, απολυμαντικά, χημικά καθαριστικά, αποσμητικά χώρου, και κόλλες.
4)Για να ελέγξετε το τρίχωμα των ζώων:
Εάν το παιδί σας είναι αλλεργικό σε ένα κατοικίδιο ζώο, μπορεί να χρειαστεί η απομάκρυνση του ζώου από το σπίτι. Ακόμη και αν ένα παιδί δεν είναι αλλεργικό στο ζώο τώρα, μπορεί να αναπτύξει αλλεργία με τη συνεχή έκθεση στο τρίχωμα.
5)Για να ελέγξετε περιβαλλοντικούς παράγοντες:
Όταν οι μύκητες ή τα επίπεδα γύρης είναι υψηλά, χορηγήστε στο παιδί σας τα φάρμακα που συνέστησε ο γιατρός σας (συνήθως ένα αντιισταμινικό),πριν πάει στο ύπαιθρο ή σε τακτική βάση.
Μετά το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, το παιδί θα πρέπει να κάνει μπάνιο και να αλλάξει ρούχα.
Οδηγήστε στο αυτοκίνητο με τα παράθυρα κλειστά και κλιματισμό κατά τη διάρκεια που υπάρχει εποχική γύρη.
Μην αφήνετε το παιδί να κόψει φύλλα χλόης ή γκαζόν ειδικά αν έχει αλλεργία σε χόρτο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να συστήσει ανοσοθεραπεία, όταν τα μέτρα ελέγχου και τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά. Μιλήστε με το γιατρό του παιδιού σας για αυτές τις επιλογές.
Βήμα 2: Πρόβλεψη και πρόληψη των εξάρσεων του άσθματος.
Οι ασθενείς με άσθμα έχουν χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών τους. Μερικά παιδιά με άσθμα μπορεί να έχουν αυξημένη φλεγμονή στους πνεύμονες και τους αεραγωγούς καθημερινά χωρίς να το γνωρίζουν. Η αναπνοή τους μπορεί να ακούγεται φυσιολογική, χωρίς συριγμό, οι αεραγωγοί τους όμως στην πραγματικότητα στενεύουν και η φλεγμονή τους καθιστά επιρρεπείς σε μια κρίση. Για να εκτιμήσει κανείς καλύτερα την αναπνοή του παιδιού και να καθορίσει τον κίνδυνο για μια κρίση άσθματος (ή έξαρση), είναι χρήσιμο ένα τεστ αναπνοής. Στο σπίτι, ένα ροόμετρο (φορητό εργαλείο που μετρά την ικανότητα της αναπνοής) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση της ροής του αέρα. Σε ορισμένους ασθενείς, το ροόμετρο μπορεί να ανιχνεύσει ακόμη και ανεπαίσθητη φλεγμονή των αεραγωγών και απόφραξη, ακόμη και όταν το παιδί αισθάνεται μια χαρά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να ανιχνεύσει μείωση της μέγιστης ροής δύο έως τρεις ημέρες πριν από την έξαρση, προσφέροντας άφθονο χρόνο για τη θεραπεία και την πρόληψη.
Βήμα 3: Η λήψη φαρμάκων.
Η χρήση μιας αποτελεσματικής φαρμακευτικής αγωγής για τον έλεγχο του άσθματος του παιδιού μπορεί να πάρει λίγο χρόνο και αρκετές δοκιμές φαρμάκων. Τα διάφορα είδη φαρμάκων λειτουργούν λιγότερο ή περισσότερο αποτελεσματικά σε κάθε περίπτωση, καθώς και ορισμένοι συνδυασμοί φαρμάκων είναι καλοί για αρκετά παιδιά, αλλά όχι για όλα.
Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων για το άσθμα: τα φάρμακα ανακούφισης και τα φάρμακα μακροπρόθεσμης πρόληψης. Τα φάρμακα για το άσθμα αντιμετωπίζουν τόσο τα συμπτώματα όσο και τις αιτίες τους, έτσι ώστε να ελέγχουν αποτελεσματικά το άσθμα σχεδόν σε κάθε παιδί.
Βήμα 4: Έλεγχος κρίσεων, ακολουθώντας βήμα-βήμα το θεραπευτικό πρωτόκολλο του γιατρού.
Όταν ακολουθείτε τα τρία πρώτα στάδια ελέγχου του άσθματος, το παιδί θα έχει λιγότερα συμπτώματα άσθματος. Να θυμάστε ότι κάθε παιδί με άσθμα μπορεί να έχει μια περιστασιακή κρίση άσθματος Ο γιατρός θα πρέπει να παρέχει γραπτά βήμα-προς-βήμα τι ακριβώς πρέπει να κάνει το παιδί εάν πάθει κρίση. Με τον καιρό, η οικογένεια θα μάθει να αναγνωρίζει πότε πρέπει να ξεκινήσει έγκαιρα τη θεραπεία και πότε πρέπει να κληθεί ο γιατρός για βοήθεια.