Η όραση του παιδιού

 Ο παιδίατρος, είναι αυτός που θα εξετάσει πρώτος τα μάτια και την όραση του παιδιού από τη στιγμή που θα γεννηθεί. Επίσης είναι αυτός που θα διαπιστώσει την ύπαρξη οφθαλμολογικού προβλήματος, είτε στα πλαίσια της περιοδικής εξέτασης, είτε γιατί σε αυτόν συνήθως απευθύνονται πρωταρχικά οι γονείς όταν διαπιστώσουν κάποιο πρόβλημα.

ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗ  ΕΞΕΤΑΣΗ  ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ  ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟ

1. Νεογνά: Εξετάζει  πρώτα την ακεραιότητα των οφθαλμών και της περιοχής του κόγχου για παρουσία ανατομικών ανωμαλιών και στη συνέχεια ελέγχει την λειτουργία της όρασης με το αντανακλαστικό του φωτός. Με το οφθαλμοσκόπιο ελέγχει την ρόδινη ανταύγεια του βυθού. Παραπέμπονται σε οφθαλμίατρο  τα νεογνά, στα οποία διαπιστώνεται συγγενής ανωμαλία, αδυναμία έκλυσης του αντανακλαστικού του φωτός, ή σκοτεινό, ή λευκό έλλειμμα στη ρόδινη ανταύγεια του βυθού.

2. Βρέφη 6 – 12 μηνών: Στην ηλικία αυτή εξετάζει την όραση του μωρού, ελέγχοντας πώς προσηλώνει και πώς παρακολουθεί ένα αντικείμενο με κάθε μάτι χωριστά. Εξετάζει επίσης, το συγχρονισμό των κινήσεων των βολβών για τον αποκλεισμό στραβισμού. Εφόσον διαπιστωθεί στραβισμός, ή αδυναμία προσήλωσης και παρακολούθησης, τότε το βρέφος παραπέμπεται στον οφθαλμίατρο για έλεγχο της αιτίας και για έγκαιρη αντιμετώπιση του στραβισμού και της μειωμένης όρασης.

3. Νήπια 3 – 6 ετών: Η ηλικία αυτή είναι η κατάλληλη για να γίνει η ποσοτική εκτίμηση της όρασης του παιδιού σε πίνακες ελέγχου της οπτικής οξύτητας ειδικούς για νήπια. Πρέπει να παραπέμπονται στον οφθαλμίατρο τα παιδιά, στα οποία διαπιστώνεται οπτική οξύτητα μικρότερη από 5/10. Η ανακάλυψη της αμβλυωπίας και του αιτίου που την προκάλεσε είναι απαραίτητο να γίνει, πριν το παιδί πάει σχολείο.  Επίσης κάνει έλεγχο για ύπαρξη στραβισμού. Εκτός από το συγγενή στραβισμό, στην ηλικία αυτή παρατηρείται και ο προσαρμοστικός στραβισμός, η αντιμετώπιση του οποίου είναι αναγκαίο να γίνει έγκαιρα με τα κατάλληλα διορθωτικά γυαλιά.

4. Παιδιά >6 ετών: Σε ειδικούς πίνακες εξετάζει κάθε χρόνο την οπτική οξύτητα και το παιδί παραπέμπεται όταν το ένα ή και τα δύο μάτια έχουν όραση κάτω από 7/10. Ο έλεγχος της οφθαλμοκινητικότητας και η βυθοσκόπηση συμπληρώνουν την εξέταση.

ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΗΜΑ

1. Το Κόκκινο μάτι

Πολλές και διάφορες είναι οι αιτίες που προκαλούν ερυθρότητα στα μάτια. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για απλές ιογενείς ή μικροβιακές επιπεφυκίτιδες που αντιμετωπίζονται με απλά αντιβιοτικά κολλύρια από τον παιδίατρο. Στις περιπτώσεις αυτές, συνήθως, η ερυθρότητα είναι και στα δύο μάτια, υπάρχει δακρύρροια ή πυώδεις εκκρίσεις(τσίμπλες), ιστορικό πρόσφατης ίωσης στην οικογένεια κ.λπ.

Οι συχνότερες κατηγορίες νόσων που εκδηλώνονται με “ερεθισμό στα μάτια” είναι:

Α)Επιπεφυκίτιδα (Μικροβιακή, Ιογενής, Αλλεργική), Κερατίτιδα (Ερπητική, ‘Ελκος κερατοειδούς),  Ιριδοκυκλίτιδα (Ιδιοπαθής, συστηματικής νόσου).

Β) Τραύματα, ξένο σώμα κερατοειδούς η έγκαυμα.

Γ) Γλαύκωμα

Τα κριτήρια παραπομπής σε οφθαλμίατρο είναι η δακρύρροια, ο πόνος, η θόλωση κερατοειδούς, το ιστορικό πρόσφατου τραυματισμού, το ερπητικό εξάνθημα βλεφάρων ή το ιστορικό συστηματικής νόσου.

2. Μειωμένη όραση

Άλλο σύμπτωμα  είναι η διαπίστωση, από το ίδιο το παιδί ή από τους γονείς, ότι δεν βλέπει καλά. Ως αίτια μειωμένης όρασης αναφέρονται:

Α) Οι ανατομικές βλάβες οπτικής οδού.

Β) Οι διαταραχές της φυσιολογικής λειτουργίας.

Γ) Ο στραβισμός (αμβλυωπία).

Δ) Οι διαθλαστικές ανωμαλίες.

Ε) Η ημικρανία

ΣΤ) Η υστερική τύφλωση.

Η μειωμένη όραση είναι από μόνη της κριτήριο παραπομπής σε οφθαλμίατρο. Το συχνότερο αίτιο είναι οι διαθλαστικές ανωμαλίες. Όταν όμως συμβαίνει ξαφνικά ,τότε πρέπει να αποκλεισθούν άλλες σοβαρές αιτίες.

3. Νοσήματα του οφθαλμικού κόγxου

Οι κυριότερες παθήσεις του οφθαλμικού κόγχου στην παιδική ηλικία είναι η περικογχική ή κογχική κυτταρίτις, οι αγγειακές ανωμαλίες, η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, οι όγκοι (καλοήθεις, κακοήθεις), τα τραύματα (αιμάτωμα, κάταγμα).

Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για φλεγμονές της περικογχικής περιοχής και λιγότερο συχνά για σοβαρές φλεγμονές του κογχικού περιεχομένου. Το οίδημα των βλεφάρων, η υπεραιμία, ο πόνος, ο περιορισμός της κινητικότητας του βολβού, η διπλωπία αποτελούν αιτία άμεσης εξέτασης από οφθαλμίατρο. Εκτός όμως από αυτά, η διαπίστωση εξόφθαλμου, αποτελεί σοβαρό λόγο παραπομπής.

ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ Η ΑΛΛΗ ΝΟΣΟ

Παιδιά που πάσχουν από συστηματική ή άλλη νόσο στην οποία μπορεί να προσβάλλεται ταυτόχρονα και ο οφθαλμός, πρέπει να παραπέμπονται για οφθαλμολογική εξέταση, που άλλοτε χρησιμεύει στην τεκμηρίωση της διάγνωσης της νόσου και άλλοτε προλαμβάνει τις επιπλοκές της από τα μάτια .  Οι κυριότερες ομάδες τέτοιων νοσημάτων είναι:

Α) Νοσήματα συνδετικού ιστού.

Β)Λοιμώξεις: ιογενείς (ερπητικές λοιμώξεις, AIDS), μικροβιακές (σηψαιμία, ενδοκαρδίτιδα), μυκητιασικές, παρασιτικές (τοξοπλάσμωση, λεϊσμανίαση).

Γ) Αλλεργικές αντιδράσεις.

Δ) Νοσήματα θυρεοειδούς, νοσήματα παραθυρεοειδών, σακχαρώδης διαβήτης.

Ε) Παθήσεις νευρικού συστήματος: υδροκέφαλος, συγγενείς ανωμαλίες, συγγενείς λοιμώξεις, φακωματώσεις, εκφυλιστικά νοσήματα (ΣΚΠ), όγκοι.

ΣΤ) Κεφαλαλγία, η οποία είναι ένα συχνό σύμπτωμα που απασχολεί τον παιδίατρο. Δύο είναι οι λόγοι που χρειάζεται  οφθαλμολογική εξέταση στα πλαίσια ελέγχου της κεφαλαλγίας, η εξέταση του βυθού του οφθαλμού(βυθοσκόπηση) και ο αποκλεισμός τυχόν διαθλαστικών ανωμαλιών που μπορεί να ευθύνονται για την κεφαλαλγία. Ανάλογα με το ιστορικό, το χρόνο εμφάνισης, τη συμπτωματολογία κ.λπ., η παραπομπή θα γίνει επειγόντως ή για προγραμματισμένη εξέταση.